S.1.) Havuzlarda ozon jeneratörü sisteminin amacı nedir?
C.1.) Temel amaç TS13661 ve 15.12.2011 tarihli Sağlık Bakanlığı kriterlerini sağlamak… Nedir?
max. 0,20 ppm bağlı klor
0,30-0,60 ppm serbest klor
0 bakteri…
Bizim tecrübelerimiz havuzda en az 0,05 ppm ozon sağlandığında bu kriterleri sağlayabiliyoruz.
Ancak sizin tercih edeceğiniz diğer yöntemleri de uygulayabilirsiniz. Önemli olan fayda / maliyet dengesini sağlamak. Sonuçta 0 km Mercedes de, 0 km Dacia da, sizi gideceğiniz yola trafik kurallarına uymanız durumunda İstanbul’dan Ankara’ya götürecektir. Tamamen tercih konusudur…
S.2.) ATG Group tercih kriterlerimiz nedir?
C.2.) Uygun / makul / optiumum maliyet (En ucuz değil).
Uzun süreli müşteri memnuniyeti
Kaliteli işçilik ve mühendislik
Cihazların olabildiğince uzun süreli sorunsuz çalışabilmesi.
Havuz sahibinin olası ve mevcut ihtiyaçlarının optimum seviyede karşılanması.
7/24 çalışabilecek, zaman ayarlı olmayan, soğutma sistemi düzgün olan, tezgah altı üretilmeyen, Çin’in en kötü, en ucuz yedek parçalarını buraya getirip yerli cihaz diye elektrik panolarının içinde olmayan cihazları tercih etmek.
S.3.) Ozon jeneratörü montaj yöntemleri nelerdir? Neye göre karar verilir?
C.3.) Büyük ticari havuzlar, belediye havuzları, TSK ve GSİM havuzlarında “ozon temas tanklı sistem” kullanılmalı ve TS13661’e uygun yapılmalıdır.
Ozon temas tankı mutlaka; 316L paslanmaz seçilmelidir.
En az 2 mm et kalınlığı olmalıdır. Bazı durumlarda 1,5 mm seçilebilir.
Silindirik ve dikey olmalıdır. Yatay olmamalıdır.
Denge tankı >> pompa >> kum filtrelerden çıkmış olan su, eşanjör öncesi, bir kısmı veya tamamı ozon temas tankına girer. Projeye göre öncesinde venturi/mikser takımıyla ozonlanıp, temas tankının en altından verilebilir veya ozon “gaz” olarak tankın içinde ahtapot difizör vasıtasıyla ozon suya karıştırılır. By-pass yapıyorsanız ozonlanmadan önce normal havuz pompalarınızdan tercih edeceğiniz debide (%20-30 civarı olabilir) kullanabilirsiniz.
Bu durumda TS13661’de belirtilen her bir m3/saat reel sirkülasyon debisi için, 1 gram/saat havadan üretimli ozon jeneratörü seçilir. Cihaza PSA sistemli endüstriyel oksijen jeneratörü ile beslerseniz (medikal oksijen jeneratörü değil/havuzlarda çokça görüyorum, ne olur vazgeçin. medikal oksijen jeneratörlerine kuru hava girmediği için içindeki tozlar çok çabuk sertleşiyor ve ozon verimi yarı yarıya düşüyor) 0,5 gram/saat ozon jeneratörü kapasitesi seçebilirsiniz.
Örn; 1,000 ton toplam hacimli bir havuz için 200 m3/saat sirkülasyon debisi ile çalışıyorsa “havadan üretimli” 200 gram/saat, “oksijenden üretimli” 100 gram/saat ozon jeneratörü seçilebilir.
Orta ve az yoğunluklu site havuzları, villalarda by-pass kollektör sistemi kullanılabilir. Burada ise makine dairesinde karışımı düzgün sağladığınız durumda, havuzda en az 0,05 ppm ozon ölçebiliyorsanız, şimdiden elinize sağlık. O zaman 1. sorudaki kriterleri karşılamış olacaksınız.
Bu sistemlerde her 10 m3 havuz hacmi için 1 gram/saat havadan üretimli cihaz seçebilirsiniz. Havuzun açık/kapalı olup olmaması, sıcaklığı, havuzun mekanik durumunun sağlıklı olmaması vs gibi durumlara göre +/- bir üst veya bir alt ozon jeneratörü seçebilirsiniz.
Örn; 100 ton açık villa havuzunda “havadan üretimli” 10 gram/saat, “oksijenden üretimli” 5 gram/saat ozon jeneratörü seçilebilir.
400 ton bir açık site havuzunda “havadan üretimli”40 gram/saat, “oksijenden üretimli” 20 gram/saat ozon jeneratörü seçilebilir.
450-500 ton kapalı site havuzunda “havadan üretimli”40 gram/saat, “oksijenden üretimli” 20 gram/saat ozon jeneratörü seçilebilir. Bir üste de çıkılabilir.
S.4.) By-pass venturi kollektör sisteminde kabarcığın zararı var mı? O kabarcığın içinde ne var?
C.4.) Bunu anlatmak için önce iki tanımlamayı açıklamak gerekir.
Ozon gazını suya karıştırmak, ozon temas süresi…
Ozonla suyu venturide karıştırırsınız. İşin çoğunu burada bitirmeniz lazım. Burada basınç farklarından yararlanarak ozonla suyu karıştırmak tamamen mühendislik, bilgi ve tecrübe işidir. Bunun bir çok yöntemi var.
Ozon temas süresi; ozonun su ile geçirdiği vaktin tamamı. Yani venturiden başlar, borularla devam eder, havuz dahil sürenin tamamı hesaba katılır. Yani kaba bir hesapla havuzu ozon temas tankı olarak kullanabilirsiniz. Nitekim atık suda bu tür havuzları ozon temas tankı olarak kullanabiliyoruz. Hoş yüzme havuzlarımızın yatay olması, bazen yan besi olması dezavantaj gibi gözükse de, tecrübelerimizde kabarcığın çıktığı noktadan en uzak noktada yaptığımız ölçümlerde ozonu istediğimiz seviyelerde ölçebildik.
S.5.) Kabarcığın içindeki ozon zehirli, tahriş edici, öldürücü olduğu söyleniyor. Doğru mudur?
C.5.) Eğer makine dairesinde yaptığınız venturi sistemi mühendislik açısından yeterli değilse, ozonu suya karıştıramamışsınız demektir. Bu durumda kabarcığın çıktığı yere hemen koklayın. Ozon kokusu varsa, karışımla ilgili ayarlarınızı yeniden gözden geçirmeniz gerekir. Ancak bizim her montajımızdan sonra hiç bir zaman ozon kokusu duymadık. Eğer o koku yoğun olursa, havuzda zaten ozon ölçmeniz mümkün olmaz.
S.6.) Havuzda ozon ölçümü nasıl yapılır? Ozon ölçümü yapılamaz diyorlar. Doğru mudur?
C.6.) Dijital fotometrik ölçüm cihazlarından ozon parametresi olan modeli ile, DPD4 ile DPD Glycene+DPD4 kitleri ile ölçümü yapıldıktan sonra, aradaki fark size havuzdaki ozon miktarını verir. Glycene kullanarak, sudaki Br2 ve Cl2 ‘yi maskelersiniz.
Online ölçüm yapmak isterseniz, piyasada olan DPD4 referansı olan problar, toplam klor ve ozonu toplayarak verir. Oysaki, Brom ve Kloru maskeleyerek ölçen şu anda bilinen tek prob var. Onun için bizimle bağlantıya geçebilirsiniz. Diğer markaların ozon problarının bulunduğu housing’e klor atarsanız, plc’de artış olduğunu göreceksiniz. Bu da yanlış ozon ölçümü demektir. Bu konuda çeşitli markaların probları tarafımızdan birebir test edilmiştir.
S.7.) Ozon temas tanklı sistemlerde kontak tankı hacmi nasıl hesaplanır?
C.7.) 3 dk x Ozon temas tankı hacmi Venturiden geçen ozonlanmış suyun debisi (venturi pompasının da debisini alabilirsiniz) / 60 dk = Ozon Temas Tankı Hacmi…
Örn; Ozon Temas Tankı Hacmi = 3 dk x 7 m3/saat / 60 dk = 0,35 m3
S.8.) Ozon Temas Tankı nasıl özelliklere sahip olmalıdır?
C.8.) Mutlaka 316L Paslanmaz Çelik olmalıdır. Dikey silindirik olmalıdır. Et kalınlığı en az 2 mm olmalıdır. Hacme ve basınca göre 3 mm’ye kadar seçilebilir.
S.9.) Ozon hat üzerinde nereye verilmelidir?
C.9.) Pompa, eşanjör ve filtrelere zarar vermemesi için ejanjör sonrası basma hattına verilmelidir.
S.10.) Kontak tanksız ozon sistemi yanlış uygulama mı?
C.10.) Kısa cevap Hayır. Uzun cevap yukarıda bahsedildiği gibi havuza göre uygulama yöntemi değişmelidir. Yanlış uygulama diyenler varsa, ozonu bilmedikleri anlamına gelir.
S.11.) Ozon jeneratörü alırken nelere dikkat etmeli?
C.11.) CD (Chrono Discharge) yöntemi ile ozon üretimi olmalıdır. UV ile üreten cihazlar hem ömrü kısa, hem de verimi düşüktür.
Elektrik panosu içine alibaba’dan getirtilmiş tüp ve trafo ile ozon üretimi yapan ozon jeneratörleri her yerde 1-2 sene içinde hurdaya çıkıyor. Harcanan paraya ve emeğe yazık…
Merdiven altı üretilen, daha çok elektrik panosuna gömülen, soğutmasına güvenmeyen ozon jeneratörlerine timer takarak dinlendirilmesi sağlanıyor. Oysaki ozonun yarılanma süresi 22 dakikadır. Bu nedenle ozon jeneratörü sürekli çalıştırılmazsa, havuzda yeterli ozon dezenfeksiyonu sağlayamazsınız. Diğer tarafta makine dairelerinde çoğunlukla nem oranı ortalamanın üzerinde olduğu için, jeneratör kabininin içinde oluşan sürekli ortalama ısı sayesinde cihaz zarar görmemektedir. Ancak aç-kapa çalıştırırsanız, trafodan gelen > 10,000 volt ark tüpün zarar görmesine sebep olur. Çünkü rutubet tüpün etrafını ve içini sarar.
S.12.) Ozon jeneratörü uygulaması yapılırken gözlemlediğiniz hatalar nelerdir?
C.12.) Pompa ve filtre öncesi ozon vermek
Düşük kapasiteli cihazlar vermek.
Ozon jeneratörünün yanına kimyasalları koymak
Nem oranı yüksek olan yerlere ozon jeneratörü koymak. % 60’ın altında olan yerleri tercih etmelisiniz.
S.13.) Havuzda fazla ozonun zararı var mıdır? 0,05 ppm’i geçmemesi gerektiği söylenmektedir.
C.13.) Ambalajlı sularda içme suyuna, suyun özelliğine göre 1,00 ppm’e kadar ozon verilmektedir. Ancak su dolum tesislerinde yaptığımız çalışmalarla bu miktarı olabildiğince düşürmeye çalışıyoruz. Çünkü Türkiye’de bulunan kaynak sularının % 90’ında bulunan brom ile birleştiğinde bromat (Br2O3) oluşumu söz konusu. Bu da yönetmelikle haklı olarak kısıtlanıyor.
S.14.) Ozon kullanımı artacak mı?
C.14.) Evet. Çünkü özellikle TS13661 ile umuma açık, ticari havuzlardaki serbest klor miktarı 1,00 ppm’i geçemeyecek. Bu nedenle ozon kullanımı yaygınlaşacağı için bir an önce yanlış uygulamaları tedavülden kaldırmak, müşteri memnuniyetini ön plana alarak, kalıcı ozon sistemleri kurmalıyız.
S.15.) Ozon ile havuzda neler değişecek?
C.15.) En başta klor tüketimi azalacak. Yukarıda bahsedilen yöntemlerden hangisi seçilirse seçilsin, doğru uygulama ile serbest klor miktarı 0,30-0,60 ppm arasına düşecek, hem az klor tüketimi ile hem de ozonun bağlı kloru okside etme özelliği sayesinde bağlı klor seviyesi 0,20 ppm seviyesinin altına düşer.
Eğer mekanik taraf ile ilgili sizlerin çok iyi bildiğiniz üzere bir problem yok ise, % 25-30 klor ve % 100 pH düzenleyici hariç hiçbir kimyasal kullanılmasına gerek yoktur. Eğer kum değişimi zamanında, kurallarına uygun olarak yapılırsa, topaklayıcı da kullanmanıza gerek yok.
S.16.) Ozon üretimi için oksijen jeneratörüne mutlaka ihtiyaç var mı?
C.16.) Hayır zorunlu değil. Ancak kullanılan oksijen jeneratörü medikal oksijen jeneratörü olmamalı. Unutmayın bunların kullanım alanı ev ve hastaneler. Ortamdaki havayı alıp, moleküler sieve denen bir tozdan geçirilerek azottan ayrıştırılarak belli konsantrasyonda oksijen üretirler. Oysa makine dairesindeki ortamdaki hava nemli olacağından bu toz çok kısa süre içinde sertleşmeye başlar. Sertleştiği zaman oksijen konsantrasyonu düşer. Bu nedenli endüstriyel, doğru hava kurutuculu bir oksijen jeneratörü kullanmak gereklidir.
Medikal oksijen jeneratörleri 4-5 lt/dk oksijen üretirler. Oysaki bu kapasite 20 gram/saat’e kadar yeterli olmakla beraber, üst kapasitelere çıktıkça oksijen debi miktarı artmalıdır. Örneğin; 40 gram / saat için 8-10 lt/dk oksijen/havaya ihtiyaç vardır.
S.17.) By-pass venturi kollektör sisteminde hava kabarcığını yok etmek mümkün mü?
C.17.) Evet mümkün. Geliştirdiğimiz özel bir yöntemle mümkün.